Utangulizi
Ni asili ya binadamu kutaka vitu vizuri na kuishi vizuri. Katika jamii inayohitaji utimilifu wa papo hapo, inahitaji nguvu ya tabia na nidhamu binafsi kupinga shinikizo na vishawishi vya kutumia zaidi ya kile mtu hawezi kumudu.
Usimamizi mzuri wa pesa ni sehemu muhimu ya kufikia malengo yako ya muda mrefu, mafanikio na furaha. Ni ujuzi wa maisha ambao wengi hujifunza kwa muda na kwa sababu ya lazima. Kuchukua ujuzi huu wa maisha mapema unakuweka kwenye udhibiti, kuongeza fursa zako, kupunguza msongo wa mawazo na wasiwasi, na kukuza afya njema, ustawi na uhusiano wa kudumu.
Usimamizi wa pesa unajumuisha mambo kama vile kudhibiti fedha zako na kuishi ndani ya uwezo wako, kuokoa kwa malengo ya muda mfupi na mrefu, kuchukua udhibiti wa hali yako ya kifedha na kuwa na mpango halisi wa kulipa deni lako linalokomaa (mf. HESLB).
Kuna msemo wa zamani unasema “ni rahisi kusema kuliko kufanya”. Wengi, ikiwa sio wote, watu watakuambia uokoe na uwekeze ili kuongeza kipato chako binafsi. Hata hivyo, kwa ukweli, wachache sana wataweza kuokoa, achilia mbali kuwekeza kwa busara.
Jenga Tabia ya Kuhifadhi
Njia rahisi ya kuokoa ni kuweka pesa kwenye akaunti ya akiba kila mwezi. Ni vyema kuweka amri ya kudumu ikiwezekana, ili pesa ziende moja kwa moja kutoka kwa akaunti yako ya benki bila wewe kufanya chochote.
Kuna shida ya kipekee kuhusu kununua vitu tusivyohitaji, hasa nguo kwa jinsia zote, lakini wanawake ndio wanaongoza. Unanunua nguo nyingi zinazojaza kabati lako la nguo lakini huzivaa mara chache! Hii ni aina nyingine ya umaskini wa kujitakia. Wachanganuzi wamesema ikiwa una nguo kwenye kabati la nguo ambazo hujavaa kwa miezi mitatu huzihitaji. Na ni kawaida kuwa na hizo kwenye makabati yetu. Hapa ndipo tunaposhindwa kuokoa.
Ili uweze kuokoa na kuwekeza, unahitaji kuweka bajeti na kuisimamia ili mapato na matumizi yako yaweze kulinganishwa na kuonekana wazi.
Anda Bajeti
Bajeti ni makadirio ya pesa unazopata kutoka vitu kama mshahara wako, na biashara nyingine binafsi na uwekezaji kama zipo, na malipo unayotarajia kufanya pamoja na gharama zako za moja kwa moja za kila siku. Bajeti yako inapaswa kurekodi mapato na matumizi yako yote; ikitoa maelezo ya kina, hasa kuonyesha pesa zako zinakwenda wapi.
Kwa kuanzia, itakuwa na msaada kuzingatia matumizi yako chini ya makundi yafuatayo ya jumla:
- Bili za kaya
- Gharama za maisha
- Bidhaa za kifedha (Bima & akiba)
- Familia na marafiki (Harusi & michango ya vifo)
- Safari (gharama za petroli na matengenezo ya gari)
- Burudani (Safari za mwisho wa mwaka)
Kwa madhumuni ya bajeti unapaswa kuwa mwangalifu na kuzingatia kuwa gharama ya bidhaa na huduma huongezeka kila mwaka angalau kwa kiwango cha mfumuko wa bei – lakini inaweza kuwa zaidi.
Ikiwa unatumia pesa zaidi kila mwezi kuliko unavyoingiza, unahitaji kudhibiti hali hiyo na kufanya mabadiliko. Unapaswa kuangalia kwa karibu pesa zako zinakwenda wapi na wapi unaweza kupunguza. Kuweka daftari ya matumizi ni njia nzuri ya kuona hasa unatumia pesa zako kwa nini.
